1. Cơ sở pháp lý chuyển nợ nước ngoài thành vốn góp
Theo luật đầu tư hiện hành, nhà đầu tư nước ngoài có khả năng thành lập tổ chức kinh tế (công ty con tại Việt Nam) và doanh nghiệp mẹ có thể cấp thêm vốn cho công ty con này.
Theo quy định của Doanh nghiệp hiện hành, công ty mẹ với tư cách là chủ sở hữu của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (LLC) có thể tăng vốn điều lệ của công ty con bằng cách góp thêm vốn. Công ty mẹ có thể quyết định hình thức và mức tăng vốn điều lệ.
Theo khoản 2 Điều 34 Thông tư 02/2022/TT-NHNN hướng dẫn quản lý ngoại hối đối với việc vay, trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài hoàn toàn có thể chuyển nợ vay thành phần vốn góp tại doanh nghiệp.
Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa hạn chế toàn diện quá trình chuyển khoản vay thành vốn góp cũng như không có hướng dẫn cụ thể cho việc chuyển đổi này. Về cơ bản, việc chuyển đổi khoản vay thành vốn góp sẽ làm tăng vốn điều lệ của công ty bằng tổng vốn điều lệ cũ và khoản vay được chuyển đổi. Tuy nhiên, điểm khác biệt là việc chuyển tiền đã diễn ra trước khi công ty quyết định huy động vốn.
2. Trình tự thực hiện khi chuyển khoản vay thành vốn góp
Khi tiến hành giữa công ty và nhà đầu tư, cần lưu ý những thông báo sau:
Thứ nhất, các bên phải lập văn bản thoả thuận hoặc hợp đồng chuyển nợ thành vốn góp. Các văn bản này phải nêu rõ thời gian, số tiền quy đổi, xử lý tiền lãi, gốc hoặc lãi phạt chậm nộp. Đồng thời phải nêu rõ tỷ lệ vốn mà nhà đầu tư sẽ sở hữu tại doanh nghiệp sau khi quá trình chuyển đổi hoàn tất.
Thứ hai, nếu vay nước ngoài với thời hạn trung hoặc dài thì doanh nghiệp phải đăng ký với Ngân hàng Nhà nước (“NHNN”). Đối với các khoản vay ngắn hạn, doanh nghiệp cần báo cáo NHNN.
Thứ ba, các bên phải thông qua các thủ tục nội bộ của doanh nghiệp về việc phê duyệt và thay đổi tỷ lệ nắm giữ phần vốn góp.
Cuối cùng, tỷ lệ góp vốn của công ty nước ngoài phải tuân thủ quy định của pháp luật có liên quan.
3. Các bước chuyển đổi thành vốn góp
Các bên liên quan cần phải hoàn thành một số thủ tục nhất định với cơ quan có thẩm quyền để ghi nhận việc chuyển đổi. Các thủ tục này bao gồm các bước sau:
Bước 1: Đăng ký chuyển khoản vay nước ngoài với NHNN.
Theo quy định của pháp luật, công ty con phải nộp hồ sơ trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày ký thỏa thuận chuyển khoản vay thành vốn góp với công ty mẹ. Doanh nghiệp chỉ được chuyển sang Bước 2 sau khi hoàn thành Bước 1 và được NHNN thông qua.
Bước 2: Thông báo thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh của công ty, bao gồm thay đổi vốn điều lệ, tỷ lệ góp vốn và thông tin thành viên/cổ đông.
Khi thay đổi vốn điều lệ, doanh nghiệp phải thực hiện thủ tục thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp theo quy định của pháp luật Doanh nghiệp. Công ty phải thông báo cho cơ quan đăng ký kinh doanh trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày thực hiện thay đổi.
Bước 3: Thông báo thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư của công ty (nếu có), bao gồm thay đổi vốn đầu tư thực hiện dự án và thông tin nhà đầu tư.
Trường hợp có thay đổi về vốn đầu tư, cụ thể là tăng vốn góp của công ty con thì công ty con phải làm thủ tục điều chỉnh dự án đầu tư với cơ quan quản lý đăng ký đầu tư để cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mới.
Bước 4: Thông báo việc trả nợ bằng cổ phần/góp vốn cho Ngân hàng Nhà nước.
Đối với khoản vay nước ngoài ngắn hạn, công ty cần báo cáo NHNN về việc chuyển đổi khoản vay thành vốn đầu tư thông qua hình thức truyền thống hoặc điện tử theo quy định.
Đối với khoản vay nước ngoài trung, dài hạn, công ty cần thông báo bằng văn bản cho ngân hàng cung cấp dịch vụ tài khoản để hoàn trả khoản vay theo phương án thay đổi – chuyển khoản vay thành vốn góp – mà không phải đăng ký thay đổi khoản vay với NHNN.
4. Kết luận
Việc chuyển khoản vay thành vốn góp của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được giám sát bởi ít nhất hai cơ quan: NHNN và cơ quan quản lý doanh nghiệp/đầu tư. Tuy nhiên, các phương pháp được các cơ quan này sử dụng không nhất quán và tài liệu được cung cấp không mạch lạc.
Những hạn chế về trình tự, phương pháp cũng như những khó khăn cần lưu ý làm nổi bật những thách thức trong việc chuyển khoản vay thành vốn góp. Hơn nữa, các doanh nghiệp phải điều hướng rất nhiều quy định pháp lý trong các ngành chuyên ngành khi tiến hành các thủ tục chuyển đổi. Để giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp nên tìm kiếm sự hỗ trợ, hướng dẫn từ các công ty luật có chuyên môn về vấn đề này khi đàm phán, thực hiện các thủ tục chuyển đổi.
Công ty luật TNHH Harley Miller “HMLF”
Trụ sở: 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 05, Quận 3, TP Hồ Chí Minh.
Số điện thoại: 0937215585
Email: info@luatminhnguyen.com
