Nếu công ty của bạn trực tiếp tham gia vào cái được gọi là ngành công nghiệp bản quyền, nghĩa là sáng tạo, xuất bản, ghi âm, phân phối hoặc bán các tác phẩm được bảo hộ bởi quyền tác giả hoặc quyền liên quan thì nên chắc chắn rằng bạn đã hiểu rõ các quyền của mình và áp dụng các biện pháp hữu hiệu nhằm thực hiện, chuyển giao hoặc thực thi chúng. Nhưng thậm chí nếu không trực tiếp liên quan đến ngành công nghiệp bản quyền thì đôi khi công ty của bạn có thể vẫn xuất bản một số ấn phẩm được bảo hộ quyền tác giả hoặc quyền liên quan. Các ấn phẩm, tài liệu quảng cáo, trang web, chương trình quảng cáo trên báo chí và truyền hình hoặc các video tiếp thị của công ty đều có thể được bảo hộ theo pháp luật quyền tác giả.
Nếu bạn tin rằng công ty của mình đã tạo ra tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả hoặc quyền liên quan và bạn mong muốn tối đa hóa lợi ích từ những tác phẩm đó, dù bằng cách nào tốt nhất là bạn hãy tìm kiếm tư vấn của cơ quan bản quyền quốc gia hoặc của luật sư. Dưới đây là một số câu hỏi mà bạn có thể sử dụng để hiểu rõ hơn hệ thống bảo hộ quyền tác giả ở nước bạn.
Quyền tác giả có phải đăng ký không? Một quy tắc chung, việc bảo hộ quyền tác giả là tự động và không phụ thuộc vào việc đăng ký. Tuy nhiên, ở một số nước có đăng bạ quyền tác giả và việc đăng ký tác phẩm của bạn vào đăng bạ là một việc làm thông minh vì nó có thể có ích cho bạn trong trường hợp phát sinh tranh chấp, ví dụ, về quyền sở hữu tác phẩm.
Ai là người sở hữu quyền? Chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm thông thường là người đã sáng tạo ra hoặc tác giả đầu tiên của các phẩm. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ cho quy định này. Ở một số nước, dường như quyền tài sản đối với tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả ngay từ đầu thuộc về người sử dụng lao động/nhà sản xuất, trong khi ở một số nước, các quyền đó lại được chuyển nhượng hoặc chuyển giao cho người sử dụng lao động/nhà sản xuất. Do đó, tốt nhất là hãy tìm hiểu các quy định cụ thể ở nước của bạn và, nếu cần, đưa vào hợp đồng lao động của bạn các quy định về việc chuyển giao quyền.
Bạn có các quyền gì? Các độc quyền được trao cho tác giả và chủ sở hữu quyền theo pháp luật quốc gia có thể khác nhau giữa các nước. Tuy nhiên, các độc quyền thường bao gồm quyền tái bản (quyền tạo ra các bản sao), quyền biểu diễn trước công chúng, quyền phát sóng và quyền chuyển thể. Ngoài ra, ngày càng có nhiều nước trao cho chủ sở hữu các quyền liên quan đến việc phân phối các tác phẩm của họ trên Internet, cũng như bảo hộ chống lại việc phá vỡ các biện pháp được bảo vệ bằng công nghệ. Do vậy, việc tìm ra quyền nào được trao theo pháp luật bản quyền quốc gia là một việc đáng làm nhằm cho phép doanh nghiệp của bạn hưởng lợi một cách đầy đủ từ việc bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan.
Làm thế nào để nhận được sự bảo hộ quốc tế cho tác phẩm của mình? Nếu bạn là công dân hoặc cư dân của một nước đã phê chuẩn các công ước quốc tế trong lĩnh vực quyền tác giả và quyền liên quan do WIPO quản lý như Công ước Berne hoặc là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới và đã thực hiện nghĩa vụ theo Hiệp định TRIPS, tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả của bạn sẽ hưởng lợi từ việc bảo hộ tự động trong một số lượng lớn các quốc gia (hơn 150 nước). Nếu nước của bạn chưa là thành viên của các công ước quốc tế, có thể vẫn sẽ có các thỏa thuận có đi có lại giữa các nước và một số nước quy định các quyền tương tự.
Tôi nên li-xăng tác phẩm của tôi như thế nào? Nếu bạn muốn li-xăng tác phẩm của bạn cho người khác như tổ chức phát sóng, nhà xuất bản, thậm chí cơ sở giải trí bất kỳ, từ quán ba đến hộp đêm, thì việc tham gia vào tổ chức quản lý tập thể có thể là một sự lựa chọn đúng đắn. Các tổ chức quản lý tập thể thay mặt cho tác giả giám sát việc sử dụng tác phẩm và có trách nhiệm đàm phán các hợp đồng li-xăng và thu phí. Đặc biệt, các tổ chức này là phổ bịến trong lĩnh vực các tác phẩm âm nhạc và nghệ thuật trong trường hợp có một số lượng lớn người sử dụng cùng một tác phẩm và sẽ khó cho cả chủ sở hữu quyền và người sử dụng trong việc tìm kiếm sự cho phép cụ thể cho mỗi lần sử dụng và giám sát chúng. Nếu không có tổ chức quản lý quyền, hợp đồng chuyền giao quyền sử dụng cần được đàm phán riêng lẻ với mỗi người nhận li-xăng. Việc xin ý kiến chuyên gia có thể là hữu ích để có được những điều khoản có lợi trong hợp đồng li-xăng.
Tôi phải thực thi quyền của tôi như thế nào? Tác giả của một tác phẩm có quyền cho phép hoặc ngăn cấm người khác sử dụng tác phẩm của mình. Nếu bạn phát hiện ra người bất kỳ sử dụng tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả mà không được phép, bạn có thể thực thi quyền của mình bằng bịện pháp hành chính và kiện ra tòa. Ở một số nước, biện pháp kiểm soát biên giới cũng được áp dụng nhằm ngăn chặn việc nhập khẩu các sản phẩm xâm phạm quyền tác giả. Ý kiến tư vấn của đại diện sở hữu trí tuệ hoặc luật sư, cơ quan quản lý quyền tác giả, cơ quan hải quan sẽ là rất quan trọng bất cứ khi nào bạn phát hiện ra rằng tác phẩm của bạn đang bị xâm phạm. Một số tác phẩm như phần mềm máy tính, bản ghi âm và tác phẩm nghe nhìn có thể bao gồm bịện pháp bảo vệ bằng công nghệ (ví dụ, mật mã, hệ thống tiếp cận có điều kiện) để bảo vệ chúng khỏi việc sử dụng không được phép. Những hệ thống như vậy là các công cụ mà chủ sở hữu quyền có thể giới hạn sự tiếp cận cho những khách hàng chấp nhận các điều kiện nhất định cho việc sử dụng tác phẩm và thanh toán một khoản phí cho việc sử dụng đó.
