Hiện nay, nhà đầu tư nước ngoài có thể đầu tư vào Việt Nam dưới hình thức mua cổ phần hoặc mua phần vốn góp. Pháp luật Việt Nam có quy định nào giới hạn tỷ lệ sở hữu, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư không? Bài viết dưới đây sẽ làm rõ vấn đề trên.
Tổng quan
Luật pháp trong nước hoặc các điều ước quốc tế hạn chế (hoặc cấm) quyền sở hữu nước ngoài trong các lĩnh vực cụ thể (chẳng hạn như các cam kết WTO hoặc FTA). Việt Nam đồng ý cho phép nhà đầu tư nước ngoài hoạt động trong các lĩnh vực kinh tế cụ thể (ví dụ: dịch vụ chiếu phim, dịch vụ vận tải đường bộ) bằng cách thành lập liên doanh hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) với cam kết về vốn không vượt quá một số hạn chế nhất định. Trong một số ngành, nhà đầu tư nước ngoài phải thành lập liên doanh với đối tác Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu hạn chế về quyền sở hữu được áp dụng trong những lời hứa này chỉ áp dụng cho các khoản đầu tư liên doanh hay cho cả đầu tư liên doanh và BCC.
Các doanh nghiệp Việt Nam tìm cách đăng ký càng nhiều ngành nghề kinh doanh càng tốt. Một số ngành nghề kinh doanh này (ngay cả những ngành nghề không thiết yếu cho hoạt động) có thể bị hạn chế sở hữu nước ngoài. Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài có ý định mua một công ty kinh doanh nhiều ngành nghề thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài phải đáp ứng dưới mức giới hạn sở hữu nước ngoài thấp nhất áp dụng đối với bất kỳ ngành nghề kinh doanh nào. Hạn chế sở hữu nước ngoài không chỉ áp dụng đối với công ty mục tiêu mà nhà đầu tư nước ngoài có lợi ích trực tiếp mà còn có thể áp dụng cho các công ty con của doanh nghiệp mục tiêu nếu nhà đầu tư nước ngoài có phần lớn cổ phần trong công ty mục tiêu.
Hạn chế về sở hữu nước ngoài trong các công ty ngoài đại chúng
Theo Luật Đầu tư 2020 quy định tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ của nhà đầu tư nước ngoài trong tổ chức kinh tế là một trong những điều kiện tiếp cận thị trường của nhà đầu tư nước ngoài.
Nghị định 31/2021/NĐ-CP gần đây của Chính phủ đưa ra danh sách 25 ngành nghề kinh doanh mà người nước ngoài không được phép đầu tư, bao gồm kinh doanh sản phẩm, dịch vụ độc quyền nhà nước, kinh doanh báo chí, khảo sát dư luận, công ty lữ hành (không bao gồm các tour du lịch nước ngoài,….Ngoài ra, Nghị định 31/2021/NĐ-CP còn quy định nguyên tắc áp dụng các hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài trong đó, điều kiện tiếp cận thị trường được thực hiện theo quy định của điều ước quốc tế về đầu tư.
Hạn chế về sở hữu nước ngoài trong các công ty đại chúng
Đối với công ty đại chúng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán hoặc quỹ đầu tư chứng khoán, công ty đầu tư chứng khoán theo quy định của pháp luật về chứng khoán trong trường hợp pháp luật về chứng khoán. Trường hợp chứng khoán có quy định khác về tỷ lệ đầu tư thì áp dụng theo quy định của pháp luật về chứng khoán. Như sau:
+ Đối với công ty đại chúng, tỷ lệ sở hữu vốn của nhà đầu tư nước ngoài là 50% theo khoản 1 Điều 139 Nghị định 155/2020/NĐ-CP.
+ Đối với công ty chứng khoán, công ty đầu tư chứng khoán và quỹ đầu tư chứng khoán, tỷ lệ sở hữu vốn của nhà đầu tư nước ngoài lên tới 100% theo Điều 77 Luật Chứng khoán 2019.
Hơn nữa, đối với công ty đại chúng, hạn chế về đầu tư nước ngoài còn nhiều hơn đối với công ty ngoài đại chúng:
+ Trường hợp công ty đại chúng là công ty nhà nước đã cổ phần hóa thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài có thể bị hạn chế theo phương án đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt tại thời điểm cổ phần hóa.
+ Công ty đại chúng có thể áp dụng giới hạn sở hữu nước ngoài thấp hơn mức quy định tại Nghị định 155/2020/NĐ-CP bằng cách quy định giới hạn đó trong điều lệ công ty. Tuy nhiên, Đại hội đồng cổ đông của công ty đại chúng đó phải chấp thuận mức giới hạn này.
Mỗi công ty đại chúng phải tự xác định giới hạn sở hữu nước ngoài của mình và báo cáo lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) kèm theo các tài liệu hỗ trợ. Sau đó UBCKNN sẽ xác nhận đã nhận đủ hồ sơ.
Cách xác định tỷ lệ sở hữu vốn của nhà đầu tư nước ngoài
Việc xác định tỷ lệ vốn của nhà đầu tư nước ngoài trong doanh nghiệp Việt Nam được thực hiện qua 3 bước hoàn thiện như sau:
Bước 1: Xác định lĩnh vực đầu tư có thuộc phạm vi điều ước quốc tế hay không.
Trước hết, nhà đầu tư cần xác định lĩnh vực kinh doanh mình quan tâm có tuân thủ quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên về vấn đề tỷ lệ sở hữu nước ngoài hay không. Nếu có điều ước quốc tế như vậy thì buộc phải tuân theo các quy định của điều ước quốc tế đó;
Thứ hai, nếu lĩnh vực kinh doanh mà nhà đầu tư nước ngoài dự định đầu tư không thuộc phạm vi điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Nhà đầu tư bắt buộc phải xác định ngành nghề kinh doanh có điều kiện hay không.
Bước 2: Xác định giới hạn tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài theo pháp luật Việt Nam.
Nếu ngành, nghề kinh doanh được pháp luật quy định có tỷ lệ sở hữu vốn cổ phần tối đa thì trước hết phải căn cứ vào quy định đó.
Đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, nhà đầu tư cần tham khảo Danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện của Việt Nam mà Cổng thông tin điện tử quốc gia đã cập nhật thường xuyên.
Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài hoạt động trong nhiều ngành nghề thì cần xác định ngành, nghề nào có quy định về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Trong số các ngành, nghề đó, nhà đầu tư nước ngoài có thể lựa chọn ngành, nghề có tỷ lệ sở hữu vốn cao nhất để đầu tư.
Bước 3: Xác định tỷ lệ sở hữu vốn của nhà đầu tư nước ngoài theo Điều lệ công ty.
Trường hợp không thuộc Danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện hoặc pháp luật liên quan không đề cập thì Điều lệ công ty có thể quy định tỷ lệ sở hữu vốn.
Trong trường hợp điều lệ công ty không giới hạn, nhà đầu tư nước ngoài có thể sở hữu tới 100% vốn điều lệ của công ty.
Về công ty chúng tôi
Hiện nay, trên thị trường có nhiều nhà cung cấp dịch vụ liên quan đến hoạt động đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, với đội ngũ chuyên gia pháp lý chuyên nghiệp, tận tâm và giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài, HMLF tự tin có thể giúp các doanh nghiệp giải quyết các vấn đề pháp lý trong lĩnh vực đầu tư.
Công ty luật TNHH Harley Miller “HMLF”
Trụ sở: 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 05, Quận 3, TP Hồ Chí Minh.
Số điện thoại: 0937215585
Email: info@luatminhnguyen.com
