Hỏi:
Các rào cản thương mại và lao động mà Việt Nam sẽ phải đối mặt khi ký kết và phê chuẩn một FTA thế hệ mới như Hiệp định EVFTA
Trả lời:
Các FTA thế hệ mới với phạm vi bao quát toàn diện mang lại cho Việt Nam nhiều cơ hội, cùng với đó là không ít thách thức. Trước hết, FTA thế hệ mới đặt ra nhiều thiết chế bắt buộc các nước thành viên phải thực thi, trong đó quan trọng nhất là việc sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật trong nước cho phù hợp với cam kết tại hiệp định. Do có phạm vi cam kết rộng, bao gồm cả những lĩnh vực phi truyền thống, việc sửa đổi pháp luật trong nước bao gồm không chỉ hệ thống pháp luật liên quan đến mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ mà cả các lĩnh vực về đấu thầu mua sắm công, sở hữu trí tuệ, lao động, môi trường… Việc sửa đổi pháp luật đòi hỏi nhiều thời gian, nếu không thực hiện kịp thời, ta rất dễ rơi vào trình trạng vi phạm cam kết. Cụ thể trong vấn đề lao động, các hiệp định FTA thế hệ mới đặt ra các tiêu chuẩn, quy định về lao động và thừa nhận mối liên hệ giữa quyền của người lao động với thương mại; quyền tự do liên kết và quyền thương lượng tập thể của người lao động và người sử dụng lao động; xóa bỏ lao động cưỡng bức và lao động bắt buộc; cấm sử dụng lao động trẻ em; xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử về việc làm và nghề nghiệp… Pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể về tiền lương tối thiểu, thời gian làm việc và an toàn vệ sinh lao động, lao động trẻ em, bảo vệ môi trường… nhưng trên thực tế những chuẩn mực này đang bị vi phạm ở không ít doanh nghiệp. Điều này dẫn tới việc chúng ta sẽ không được hưởng mức thuế nhập khẩu ưu đãi từ các nước thành viên nếu không đáp ứng được các tiêu chuẩn theo yêu cầu. Việc Bộ luật lao động sửa đổi được thông qua tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội kháo XIV và đi vào thực thi từ ngày 01 tháng 01 năm 2021 cho thấy nỗ lực rất lớn của Chính phủ Việt Nam trong việc chuẩn bị cho việc thực thi các hiệu quả các cam kết trong các FTA thế hệ mới, trong đó có Hiệp định EVFTA.
