1. Tình trạng người lao động mượn hồ sơ của người khác để giao kết hợp đồng lao động
Theo thông tin từ Báo Người lao động ngày 19/6/2023, số người lao động (NLĐ) mượn hồ sơ người khác để giao kết Hợp đồng lao động (HĐLĐ), tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) đã bị phát hiện là hơn 3.700 trường hợp. Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là:
- NLĐ không đáp ứng được điều kiện tuyển dụng;
- Không đáp ứng được số tuổi lao động tuyển dụng;
- Không đáp ứng được bằng cấp chuyên môn, địa bàn nơi cư trú,…
Trước tình trạng này, NLĐ chỉ được lợi ích “trước mắt”. Về sau đó, NLĐ sẽ gặp rắc rối vì không thể hưởng các quyền lợi BHXH đã đóng. Lúc ấy, NLĐ thường được hướng dẫn khởi kiện vụ việc lao động để Toà án tuyên bố HĐLĐ vô hiệu. Sau khi đã có quyết định HĐLĐ vô hiệu, công ty và NLĐ phải ký lại HĐLĐ với thông tin nhân thân chính xác để NLĐ được hưởng chính sách BHXH.
2. Việc giao kết HĐLĐ bằng hồ sơ mượn là vi phạm pháp luật lao động
Theo Công văn 1767/LĐTBXH-BHXH ngày 31/5/2022, trường hợp NLĐ mượn hồ sơ của người khác để giao kết HĐLĐ là:
- Vi phạm nguyên tắc “trung thực” tại khoản 1, ĐIều 15, Bộ luật Lao động 2019;
- Vi phạm nghĩa vụ cung cấp thông tin khi giao kết HĐLĐ.
Vì vậy, HĐLĐ đã được ký kết giữa NLĐ và công ty sẽ bị vô hiệu toàn bộ.
Thực tế không đơn giản như thế, cơ quan BHXH vẫn còn nhiều vướng mắc chưa được giải đáp. Ví dụ, hiện chưa có quy định nào giải quyết trường hợp NLĐ đã hưởng chế độ BHXH trước đó. Ngoài ra, số liệu của các vụ khiếu kiện giữa người mượn và người cho mượn hồ sơ vẫn chưa thể thống kê chính xác. Nếu những vướng mắc không được giải quyết, NLĐ sẽ chịu thiệt thòi về quyền và lợi ích của họ.
3. Đề xuất giải quyết vướng mắc, hỗ trợ người lao động
Trước thực trạng trên, cơ quan BHXH Việt Nam đề xuất Bộ Lao động Thương Binh và Xã hội (LĐTBXH) như sau:
Giao Sở LĐTBXH phối hợp xem xét, kết luận về việc mượn hồ sơ với từng trường hợp, cụ thể:
- Điều chỉnh lại thông tin nhân thân của NLĐ đang tham gia hoặc bảo lưu thời gian tham gia BHXH theo quyết định vô hiệu HĐLĐ của Toà án. Điều này sẽ làm căn cứ giải quyết hưởng chế độ BHXH khi NLĐ đủ điều kiện.
- Trường hợp đã giải quyết chế độ BHXH ngắn hạn cho NLĐ, không thu hồi số tiền đã giải quyết cho NLĐ.
- Trường hợp NLĐ đã được giải quyết hưởng lương hưu, trợ cấp tuất, và các khoản trợ cấp khác,.v.v… Thì Sở LĐTBXH phải điều chỉnh thông tin nhân thân của NLĐ. Bên cạnh đó, xem xét điều chỉnh hoặc huỷ quyết định hưởng chế độ BHXH đối với NLĐ do đã giải quyết theo thông tin nhân thân của người cho mượn hồ sơ. Hoặc thu hồi khoản chênh lệch đã chi trả do giải quyết theo thông tin nhân thân sai.
(Tham khảo Báo Người lao động ngày 19/6/2023)
Công ty luật TNHH Harley Miller “HMLF”
Trụ sở: tầng 14, tòa nhà HM Town, 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 05, Quận 3, TP Hồ Chí Minh.
Số điện thoại: 0937215585
Email: info@luatminhnguyen.com
