Chứng nhận sản phẩm
Chứng nhận sản phẩm được định nghĩa là ‘‘một quy trình mà bên thứ ba cấp giấy chứng nhận bảo đảm rằng sản phẩm, quy trình hoặc dịch vụ tuân thủ các tiêu chuẩn quy định”. Chứng nhận sản phẩm liên quan đến việc cấp chứng chỉ hoặc nhãn hiệu (hoặc cả hai) để chứng minh rằng một sản phẩm cụ thể đáp ứng một tập hợp các tiêu chuẩn được xác định đối với sản phẩm đó, thường được quy định trong một tiêu chuẩn. Nhãn hiệu chứng nhậnthường được tìm thấy trên sản phẩm hoặc bao bì sản phẩm và cũng có thể xuất hiện trên một chứng chỉ được cấp bởi cơ quan chứng nhận sản phẩm. Nhãn hiệu đó chỉ dẫn đến con số hoặc tên gọi của tiêu chuẩn sản phẩm có liên quan mà trên cơ sở đó sản phẩm này đã được chứng nhận.
Nhãn hiệu chứng nhận có thể được định nghĩa là “nhãn hiệu được sử dụng để phân biệt hàng hóa và dịch vụ tuân thủ một loạt tiêu chuẩn và đã được chứng nhận bởi tổ chức chứng nhận có thẩm quyền”. Biểu tượng Woolmark – nhãn hiệu chứng nhận của Công ty Woolmark là một ví dụ điển hình. Woolmark là biểu tượng đảm bảo chất lượng thể hiện rằng các sản phẩm sử dụng biểu tượng này được làm 100% từ len mới và phù hợp với các tiêu chuẩn sản xuất nghiêm ngặt do Công ty Woolmark quy định. Nhãn hiệu này được đăng ký tại hơn 140 nước và được li-xăng cho các nhà sản xuất có khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng ở 67 nước.
Minh chứng về chất lượng
Một sản phẩm mang nhãn hiệu bảo đảm với bên thứ ba rằng:
- Sản phẩm được sản xuất phù hợp với tiêu chuẩn hiện hành;
- Quy trình sản xuất được giám sát và kiểm soát;
- Sản phẩm được kiểm tra và thanh tra;
- Nếu người tiêu dùng thấy sản phẩm mang nhãn hiệu không đáp ứng tiêu chuẩn đã được công bố, họ có thể đến tổ chức chứng nhận để kiện.
Các tổ chức chứng nhận sản phẩm sử dụng các kỹ thuật đánh giá khác nhau (hầu hết các kỹ thuật đó phụ thuộc vào việc kiểm tra sản phẩm) khi quyết định có trao chứng chỉ hay không. Một số phương pháp toàn diện hơn là:
- ‘‘Kiểm tra chủng loại” của sản phẩm;
- Đánh giá việc kiểm tra chất lượng của nhà máy và độ tin cậy của nó;
- Giám sát tại nhà máy nhằm kiềm tra việc kiểm soát chất lượng của nhà máy; và
- Kiểm tra mẫu sản phẩm trên thị trường.
Lý tưởng là, nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm phải chứng minh cho người tiêu dùng biết rằng sản phẩm đó đã đáp ứng và tiếp tục đáp ứng các tiêu chuẩn đã được thừa nhận chung cho sản phẩm hoặc dịch vụ đó. Các bên có liên quan khác, như cơ quan quản lý, có thể yêu cầu nhãn hiệu thể hiện được rằng tổ chức thực hiện đánh giá mức độ phù hợp của sản phẩm có thẩm quyền làm như vậy.
Các lý do của việc chứng nhận
Nhu cầu đối với việc chứng nhận sản phẩm phát sinh vì một hay các lý do sau:
- Người bán muốn xây dựng uy tín của mình, mở rộng thị trường, nâng cao khả năng cạnh tranh, quảng bá sản phẩm mới, v.v.
- Người mua (cá nhân, nhà đầu cơ, nhà sản xuất, cán bộ mua bán công, nhà nhập khẩu, v.v.) muốn sự đảm bảo về chất lượng hàng hóa họ mua.
- Pháp luật để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của người tiêu dùng nên yêu cầu các sản phẩm mang nhãn hiệu chứng nhận. Ví dụ, một số sản phẩm xuất hiện trong danh mục của các Quy chế về sản phẩm của ủy ban châu Âu (EU) được yêu cầu gắn nhãn hiệu “CE”，và một số sản phẩm điện và điện tử không được phép bán ở thị trường Ca-na-đa nếu không được gắn nhãn hiệu của Hiệp hội tiêu chuẩn của Ca-na-đa (CSA).
Sản phẩm chứng nhận do bên thứ ba sản xuất (nghĩa là độc lập về người tiêu dùng, người bán và người mua) đa số được người mua, người nhập khẩu và các cơ quan quản lý chấp nhận. Rất nhiều cơ quan xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cung cấp dịch vụ chứng nhận sản phẩm cho bên thứ ba, bao gồm việc dán nhãn chứng nhận trên sản phẩm, cùng với số tham chiếu về tiêu chuẩn quốc gia được sử dụng như tiêu chuẩn kiểm tra hàng hóa. Ở một số nước, việc chứng nhận sản phẩm còn được sử dụng bởi các hiệp hội ngành nghề và thương mại, các tổ chức nhà nước hoặc các tổ chức chứng nhận tư nhân, cụ thể là các sản phẩm điện được chứng nhận bởi KEMA, một công ty của Hà Lan hoặc chứng nhận về các sản phẩm dầu nhờn bởi Hiệu hội Nhà sản xuất dầu nhờn ở Hoa Kỳ.
Tài liệu hướng dẫn ISO/IEC 65:1996, Các yêu cầu chung đối với tổ chức quản lý hệ thống chứng nhận sản phẩm, đưa ra các yêu cầu nhằm bảo đảm việc quản lý, vận hành hệ thống chứng nhận của bên thứ ba theo cách thức phù hợp và tin cậy. Tài liệu ISO/IEC 65 giúp các tổ chức chứng nhận sản phẩm nhận được sự chấp nhận ở trong nước và quốc tế và vì thế, thúc đẩy thương mại quốc tế và đáp ứng các yêu cầu liên quan đến việc đánh giá sự tuân thủ Hiệp định của WTO về rào cản kỹ thuật đối với thương mại.
