Trong giao dịch mua bán và sáp nhập, các vấn đề về thuế trong M&A đóng vai trò quan trọng và có thể ảnh hưởng lớn đến chi phí và cấu trúc của giao dịch. Dưới đây là một số vấn đề về thuế cần xem xét khi thực hiện các giao dịch M&A tại Việt Nam:
1. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN):
Lợi nhuận từ chuyển nhượng vốn: Theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, các khoản lợi nhuận từ chuyển nhượng vốn (bao gồm cả chuyển nhượng cổ phần) phải chịu thuế TNDN. Mức thuế suất hiện hành là 20%. Tuy nhiên, nếu công ty mục tiêu phát hành cổ phần mới cho bên mua thì toàn bộ số tiền thu được từ hoạt động chào bán cổ phần riêng lẻ sẽ không chịu thuế TNDN
2. Thuế giá trị gia tăng (VAT):
Chuyển nhượng tài sản: Nếu giao dịch M&A bao gồm việc chuyển nhượng tài sản, thuế VAT có thể áp dụng. Tuy nhiên, việc chuyển nhượng vốn (chuyển nhượng cổ phần) không chịu thuế VAT.
Bên chuyển nhượng phải nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập doanh nghiệp. Luật thuế GTGT hiện hành quy định, doanh nghiệp chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ tài sản như nhà xưởng, máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất thì nộp thuế GTGT theo mức thuế suất chung 10%
3. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN):
Thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn góp trong công ty TNHH và chuyển nhượng chứng khoán, bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu, quyền mua cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ quỹ và các loại chứng khoán khác theo quy định tại khoản 1 Điều 6 của Luật chứng khoán và thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu của các cá nhân trong công ty cổ phần theo quy định tại khoản 2 Điều 6 của Luật chứng khoán và Điều 120 của Luật doanh nghiệp phải chịu thuế TNCN (Điểm Khoản 4 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC đã được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 25/2018/TT-BTC). Mức thuế suất của người nước ngoài sẽ phụ thuộc vào thu nhập chịu thuế và thời gian cư trú của người chuyển nhượng.
4. Thuế nhập khẩu:
Chuyển nhượng tài sản nhập khẩu: Nếu giao dịch M&A liên quan đến việc chuyển nhượng tài sản nhập khẩu, thuế nhập khẩu có thể áp dụng. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, các doanh nghiệp có thể được miễn thuế nhập khẩu nếu tài sản đã được nhập khẩu hợp pháp trước đó.
5. Các hiệp định tránh đánh thuế hai lần:
Hiệp định tránh đánh thuế hai lần (DTA): Việt Nam đã ký kết các hiệp định tránh đánh thuế hai lần với nhiều quốc gia như: Thái lan, Singapore, Malaysia, Philippines, Lào, Úc, Trung Quốc, Campuchia,… Các quy định trong DTA có thể ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế của các bên trong giao dịch M&A, giúp tránh tình trạng đánh thuế hai lần và giảm bớt gánh nặng thuế.
Để tạo thuận lợi cho người nộp thuế trong việc hiểu và vận dụng các quy định của Hiệp định tránh đánh thuế hai lần giữa Việt Nam với các nước/vùng lãnh thổ, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 205/2013/TT-BTC ngày 24/12/2013 hướng dẫn thực hiện các Hiệp định tránh đánh thuế hai lần.
Đa phần các hiệp định tránh đánh thuế hai lần đều quy định đối tượng áp dụng hiệp định tránh đánh thuế hai lần là các cá nhân hoặc doanh nghiệp là đối tượng cư trú Việt Nam, các nước ký kết hiệp định tránh đánh thuế hai lần hoặc cả hai. Đối tượng cư trú của nước ký kết phải thỏa mãn các tiêu chí được quy định trong luật của nước ký kết.
Trong luật Việt nam, cá nhân phải thỏa mãn một trong các điều kiện sau:
- Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên, hoặc 12 tháng liên tục từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam.
- Có nơi cư trú thường xuyên tại Việt Nam theo một trong hai trường hợp: có nơi đăng ký thường trú hoặc có nhà để thuê tại Việt Nam theo quy định pháp luật về nhà ở, với thời hạn hợp đồng thuê nhà từ 183 ngày trở lên trong một năm tính thuế.
Các tổ chức sẽ được coi là đối tượng cư trú Việt Nam nếu họ đáp ứng một trong các tiêu chí sau:
- Đối tượng đó được thành lập hoặc đăng ký hoạt động tại Việt Nam; hoặc là
- Trụ sở chính của đối tượng nằm tại Việt Nam; hoặc là
- Đối tượng có trụ sở điều hành thực tế tại Việt Nam; hoặc là
- Đối tượng thành lập hoặc đăng ký tại cả hai nước, hoặc có trụ sở chính và trụ sở điều hành thực tế tại cả hai nước.
* Các loại thuế áp dụng đối với hiệp định tránh đánh thuế hai lần.
Tùy thuộc vào hiệp định tránh đánh thuế hai lần giữa Việt Nam với các quốc gia mà các loại thuế được áp dụng tránh đánh thuế hai lần là khác nhau.
Tuy nhiên, theo thống kê của Bộ Tài chính từ các hiệp định tránh đánh thuế hai lần của Việt Nam, quy định tránh đánh thuế hai lần của Việt Nam hiện nay được áp dụng đối với 18 loại thu nhập từ bất động sản, hoạt động kinh doanh, thu nhập từ vận tải hàng hóa quốc tế, thu nhập từ lãi cổ phần, lãi cho vay, bản quyền, cung cấp dịch vụ kỹ thuật,…
Các Công Ty Bị Hợp Nhất, Sáp Nhập cần lưu ý phải thực hiện các nghĩa vụ thuế, nghĩa vụ trong hợp đồng, thỏa thuận, cam kết trước khi thực hiện thủ tục hợp nhất sáp nhập.
Kết Luận
Khi tham gia vào các giao dịch M&A tại Việt Nam, việc hiểu rõ các vấn đề thuế là rất quan trọng để đảm bảo sự tuân thủ pháp lý và tối ưu hóa chi phí giao dịch. Các công ty cần chú ý đến các loại thuế liên quan như thuế thu nhập doanh nghiệp, VAT, thuế thu nhập cá nhân, và thuế nhập khẩu, đồng thời cần nắm vững các quy định của hiệp định tránh đánh thuế hai lần để tránh các vấn đề pháp lý không mong muốn. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng và tư vấn chuyên môn sẽ giúp các công ty thực hiện giao dịch M&A một cách hiệu quả và tuân thủ quy định pháp luật hiện hành.
Công ty luật TNHH Harley Miller “HMLF”
Trụ sở: 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 05, Quận 3, TP Hồ Chí Minh.
Số điện thoại: 0937215585
Email: info@luatminhnguyen.com
